Koronavirüs aşısı – En iyisi hangisi?

Koronavirüs aşısı, koronavirüs aşıları

Lütfen sevdiklerinizle paylaşmayı unutmayın!

Hangi aşıyı yaptıralım? Ya da yaptıralım mı? En iyisi hangisi?

Kafalar karışık.

Emin olun, yakın zamanda kafalar daha da karışacak.

Neye güvenelim, kime güvenelim demeden önce meseleyi “kendince bilmek” gerekiyor.

Gelin aşı dosyasını hep beraber açalım:

Bu yazıda basitçe aşı faz çalışmalarından ve aşı tiplerinden bahsedeceğim.

Tüm aşıların ise ortak tek bir amacı var:

Güvenli bir şekilde koronavirüse karşı antikor oluşturup onu imha etmek!

İşte bir virüsü imha etmek için,

Öncelikle o virüsü tanımanız gerekiyor.

Bu ilk tanışıklık da Ocak 2020’de aşının genetik yapısının ortaya konmasıyla mümkün oldu.

Koronavirüs aşısı çalışmaları Mart 2020’de başladı ve şu ana kadar 13 aşı testlerin son aşamasına ulaştı.

Bu noktada aşıların hastalığı önleyebildiğini ama tedavi edemediğini tekrar hatırlatalım.

Peki, aşılar nasıl test ediliyor?

Aşılar test edilirken bazı aşamalardan geçiliyor; son günlerde çokça tartışılan faz meselesi de burada gündeme geliyor!

Aşılar piyasaya çıkmadan hangi aşamalardan geçiyor?

Preklinik Çalışmalar

Bilim insanlarının buldukları yeni aşıyı öncelikle deney tüplerinde bulunan hücrelerde ya da fareler ve maymunlar üzerinde denemesi aşamasıdır.

Faz 1 Güvenlik Çalışmaları

Preklinik çalışmayı geçen aşılar küçük bir insan grubunda denenir ve bağışıklık yanıt oluşturup oluşturmadığı test edilir.

Faz 2 Genişletilmiş Çalışmalar

Aşılar farklı özelliklere göre gruplanmış yüzlerce insan üzerinde denenir ve etkileri gözlemlenir. Bu aşamada aşının güvenliği ve bağışıklık yanıt oluşturup oluşturmadığı test edilir.

Faz 3 Etkinlik Çalışmaları

Bu aşamada sayıları binlere ulaşan bir grup gönüllü insana aşı yapılırken, diğer bir gruba “plasebo” dediğimiz içinde aşı olmayan boş serum yapılır. Bu noktada toplumdaki hayatlarına devam eden gönüllü kişilerde aşının koronavirüse karşı koruyucu olup olmadığı test edilir. Faz 3 çalışmaları daha önceki evrelerde gözden kaçan nadir aşı yan etkilerine dair yeterli bir fikir verir.

Erken / Kısmi Onay Aşaması

Aşılara Faz 3 çalışmaları tamamlanmadan devletler tarafından onay verilmesidir. Çin ve Rus aşıları şu anda bu gruptaki aşılar.

Onay Aşaması

Tüm aşamaları tamamlanan aşılara ilgili devletler tarafından onay verilmesidir.

Koronavirüs Aşıları ve Markaları

Genetik koronavirüs aşıları – m-RNA aşıları

Örnek  : Moderna, Biontech

Koronavirüsün kendi genlerinden bir veya daha fazlasını hücrelerimize aktararak bağışıklık yanıtı oluşturan aşılardır.

Viral Vektör koronavirüs aşıları

Örnek  : Sputnik V

Koronavirüs genlerini taşımak üzere tasarlanmış virüsler içeren aşılar. Bazı viral vektör aşılar hücrelere girerek onların viral proteinler yapmasına neden olurken; diğer viral vektörler, yüzeylerinde koronavirüs proteinleri taşıyarak yavaşça çoğalırlar.

Protein bazlı koronavirüs aşıları

Örnek  : Novavax, medicago

Koronavirüs proteinleri içeren ancak genetik materyal içermeyen aşılar. Bazı aşılar tam protein içerir ve bazıları bunların sadece parçalarını içerir. Bazıları bu moleküllerin çoğunu nanopartiküller üzerine paketler.

İnaktive ve Atenüe Koronavirüs aşıları

Örnek  : Sinovac Aşısı

Kimyasallarla öldürülerek ya da başka yöntemlerle zayıflatılmış koronavirüslerden üretilen aşılar.

Yeniden Tasarlanmış Aşılar

Örnek  : BCG Aşısı

Covid-19’a karşı koruma sağlayabilecek diğer hastalıklar için halihazırda kullanımda olan aşılar.

***

İlk yazımızda aşılarla ilgili genel bilgilere yer verdik. İkinci yazımızda ise konuyu daha da detaylandıracağız. Yeni gelişmeleri kaçırmamak için bizi takibe alın.

lnstagram.com/Uzm.Dr.Ozgurniflioglu

twitter.com/ozgurniflioglu

Lütfen sorularınızı yorum olarak yazın teker teker cevap vermeye çalışacağım.

Ayrıca Youtube’daki canlı yayınları takip etmek için Youtube Kanalımızı da buraya tıklayarak takibe almanızı rica ederim.

Uzm. Dr. Özgür Niflioğlu

İç Hastalıkları ve Fitoterapi Uzmanı

lnstagram.com/Uzm.Dr.Ozgurniflioglu

twitter.com/ozgurniflioglu

Koronavirüs aşısı, koronavirüs aşıları